معیری محمد هادی، عابدی سروستانی احمد، شهرکی محمد رضا. اثرات آتش سوزی عرصه های جنگلی بر معیشت جوامع جنگل نشین، مورد مطالعه استان گلستان. تخریب و احیاء اراضی طبیعی. 1400; 2 (4) :80-88
URL: http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-195-fa.html
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده: (1425 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: تخریب و آتش سوزی جنگلها از مهمترین مشکلات محیط زیست محسوب می شوند. آتش سوزی سالانه هزاران هکتار از درختان، درختچه ها و گیاهان جنگل را از بین برده و باعث افزایش آسیب پذیری معیشت روستاییان و جنگل نشینان می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات آتش سوزی جنگلها بر معیشت روستاییان مناطق جنگلی انجام شده است.
مواد و روش ها: این تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. منطقه جغرافیایی تحقیق دربرگیرنده حوضه آبخیز چهلچای شهرستان مینودشت استان گلستان است. برای بررسی و سنجش شاخص آسیب پذیری ناشی از آتش سوزی جنگلها، پنج بعُد شاخص معیشت پایدار شامل سرمایه طبیعی، سرمایه مالی، سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی، در مجموع با 19 گویه استفاده شد. هر گویه بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت مورد سنجش قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 400 خانوار روستاهای حوضه آبخیز چهل چای بوده است که بیشترین تعداد آتش سوزیها در سالهای اخیر در حوزه جغرافیایی آنها رخ داده است. در این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران، 200 خانوار روستایی با روش نمونه گیری طبقه بندی شده تصادفی انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. بهمنظور تعیین ارتباط بین ویژگی های فردی پاسخگویان و نظرات آنها نسبت به تأثیر آتش سوزی جنگلها بر معیشت روستاییان، از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن بهره گرفته شد.
یافته ها: نتایج نشان داد آتش سوزی جنگلها بر معیشت روستاییان بهترتیب بیشترین تأثیر را بر سرمایه طبیعی با ترکیب خطی غیروزندار 4/08، و کمترین تأثیر را بر سرمایه اجتماعی با ترکیب خطی غیروزن دار 1/63، داشته است. نتایج آزمون ضریب همبستگی نشان داد که بین میزان اراضی کشاورزی تحت تملک و سابقه کشاورزی پاسخگویان با دیدگاه آنها نسبت به تأثیر آتش سوزی جنگلها بر معیشت روستاییان یک رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین بین متغیر سن و تعداد افراد تحت تکفل با نظر پاسخگویان نسبت به تأثیر آتش سوزی جنگل ها بر معیشت یک رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. یافته ها نشان داد که بین میزان تحصیلات و نظر پاسخگویان نسبت به تأثیر آتش سوزی جنگلها بر معیشت روستاییان، یک رابطه مثبت و معنی دار دارد.
نتیجه گیری: جوامع محلی مورد مطالعه در این تحقیق متفقا باور دارند که آتش سوزی جنگل از طریق تاثیر بر سرمایه های طبیعی، مالی و انسانی بر معیشت آنها اثرات منفی دارد. لذا پیشنهاد میگردد سازمانهای مسئول با برنامه ریزی و اجرای جنگلداری اجتماعی و مشارکتی، کارآمدی اقدام های حفاظتی، احیا جنگلها، و کاهش خسارات ناشی از آتش سوزی جنگل را تقویت نمایند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
آتش سوزی عرصه های طبیعی دریافت: 1401/4/12 | پذیرش: 1401/9/14 | انتشار: 1400/8/10