تغییر در الگوهای استفاده از زمین، فعالیتهای کشاورزی و کاهش پوشش گیاهی، فرآیندهای تخریب زمین را سرعت بخشیده است. بنابراین اجرای اقدامهای مدیریتی و استفاده از اراضی برحسب استعداد/قابلیت در راستای مدیریت جامع منابع آبخیز و صرفهجویی در هزینه در آبخیزهای اولویتدار ضروری است. از همین رو پژوهش حاضر باهدف ارزیابی برنامههای مدیریتی مبتنی بر قابلیت اراضی در زیرآبخیزهای اولویتدار گلازچای اشنویه در استان آذربایجانغربی بر تغییرات فرسایش و رسوب برنامهریزی شد. بنابراین، ابتدا قابلیت اراضی زیرآبخیزهای اولویتدار حوزه آبخیز گلازچای اشنویه بر اساس روش FAO استخراج و در شرایط فعلی آبخیز مطالعاتی اِعمال شد. تغییرپذیری میزان فرسایش و رسوب و همچنین حداکثر جریان رواناب خروجی پس از ارزیابی با استفاده از مدل IntErO برآورد شد. نتایج نشان داد شش درصد از مساحت زیرآبخیزهای مطالعاتی منطبق با قابلیت اراضی نبوده و کاربری جنگل با تغییر خالص افزایشی2/21 درصدی و مرتع غنی با تغییر خالص کاهشی 1/2 درصدی نسبت به شرایط فعلی بیشترین تغییرات را به خود اختصاص دادند. در همین ارتباط تخصیص قابلیت اراضی در این مناطق فرسایش و رسوب و حداکثر جریان خروجی از حوزه آبخیز را به ترتیب به میزان 7/1 و 1/33 درصد کاهش خواهد داد. همچنین رسوب ویژه آبخیز نیز به میزان 12/6 مترمکعب در کیلومترمربع در سال کاهش مییابد. نتایج پژوهش حاضر میتواند الگوی مدیریتی مناسب برای برنامهریزان و سیاستگذاران، در راستای اِعمال اقدامات مدیریتی در مناطق با اولویت بالا را ارائه نماید.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تغییر کاربری اراضی دریافت: 1400/11/9 | پذیرش: 1400/12/9 | انتشار: 1400/3/10