نشریه تخریب و احیاء اراضی طبیعی

اکوسیستم­های مرتعی سطح وسیعی از اراضی جهان را تشکیل می­ دهند و از لحاظ اقتصادی و زیست­ محیطی دارای اهمیت ویژه ای هستند، بنابراین با توجه به گسترش کاربرد قرق به منظور اصلاح مراتع و ترسیب کربن، بررسی اثرات آن بر خصوصیات خاک و محاسبه ارزش اقتصادی کربن ترسیب­ یافته اهمیت دارد. این مطالعه با بررسی اثر قرق بر برخی از خصوصیات خاک و ترسیب کربن در مراتع خشک دوزالوم استان گلستان انجام گردید. در این تحقیق نمونه­ برداری خاک با استفاده از روش سیستماتیک-تصادفی و استقرار سه ترانسکت به طول 100 متر که در امتداد هر ترانسکت 10 نقطه مشخص گردیده است، صورت گرفت. در هر نقطه اقدام به اخذ نمونه خاک گردید. در مجموع 30 نمونه خاک سطحی (از عمق 15-0 سانتی­متری) در هر منطقه اخذ شده است. سپس در آزمایشگاه، ویژگی‌های خاک، وزن مخصوص ظاهری، تخلخل خاک، رطوبت خاک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهک، نیتروژن، نسبت جذب سدیم و کربن خاک اندازه‌گیری شدند. برای مقایسه منطقه شاهد و قرق در مورد داده ­های همگن از آزمون t مستقل و برای متغیر کربن از آزمون غیر پارامتری من ویتنی استفاده شد. داده ­های حاصل از نتایج آزمایش‌ها با استفاده از نرم­ افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. برای ارزش گذاری کارکرد ترسیب کربن از سیاست مالیات بر کربن و مخارج انتشار کربن به عنوان ارزش سایه ای کربن استفاده شد. بررسی نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل تغییرات پارامتر­های خاک در دو سایت نشان می­دهد که قرق مرتع به مدت 15 سال در مناطق مورد مطالعه تأثیر کمی بر خصوصیات خاک گذاشته و از نظر آماری فقط نسبت جذب سدیم معنی­ دار بوده است. همچنین نتایج نشان داد که عملیات قرق مرتع در مقایسه با منطقه شاهد، تأثیر معنی­ داری بر کمیت کربن ترسیب شده نداشته است و عرصه قرق شده از نظر کارکرد ترسیب کربن از ارزش اقتصادی برابر 255909/5 تومان برخوردار است.