TY - JOUR T1 - Assessing the Factors Affecting the Salinity Risk of Groundwater using Data Mining and Statistical Methods in arid and Semi-Arid Regions TT - ارزیابی عوامل موثر بر خطر شوری آبهای زیرزمینی با استفاده از روش‌های داده‌کاوی و آماری در مناطق خشک و نیمه‌خشک JF - drnl JO - drnl VL - 1 IS - 1 UR - http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-143-fa.html Y1 - 2020 SP - 45 EP - 60 KW - Conformity Coefficient KW - Curve ROC KW - Groundwater salinity KW - Multivariate methods KW - Random forest N2 - طی دهه گذشته روند افت سطح ایستابی و همچنین کاهش کیفیت آب­های زیر زمینی در کنار کمیت مسئله اساسی در مدیریت منابع آب به حساب می­آید. در پژوهش حاضر اقدام به پهنه‌بندی خطر شوری آب­های زیرزمینی با استفاده از روش‌های نسبت فراوانی، شاخص آماری، وزن شاهد، الگوریتم طبقه‌بندی درخت تصمیم و جنگل تصادفی در بخش جنوبی حوزه آبخیز بختگان گردید. پس از در نظر گرفتن حد آستانه شوری برای آب­های زیرزمینی (1000< EC میکروزیمنس بر سانتی­متر) و تهیه نقشه آن، نقشه 21 عامل موثر در فرآیند شوری آب­های زیرزمینی شامل ارتفاع، فاصله از تاقدیس‌ها، نادویس‌ها، کفه‌های نمکی، دریاچه‌های شور و فاصله سدها، شاخص شوری خاک، شاخص رطوبت توپوگرافی، انحنای کلی، انحنای دشت، انحنای پروفیل، جریان تجمعی، جهت جریان، شیب، جهت، کاربری اراضی، خاک، اقلیم، پوشش اراضی، افت آب­های زیرزمینی، سطح آب­های زیرزمینی تهیه گردید. داده‌های هدایت الکتریکی به دو دسته آموزش و اعتبارسنجی تقسیم و با مقایسه نقشه شوری آب­های زیرزمینی با 21 فاکتور مستقل، وزن‌دهی روش‌های دو متغیره و پارامترهای روش‌های چند متغیره برآورد گردید. نتایج روش حذف ویژگی بازگشتی (RFE) نشان داد که در دشت‌های جنوبی حوزه آبخیز بختگان عوامل ارتفاع، فاصله از کفه‌های نمکی، فاصله از ناودیس‌ها و تاقدیس‌ها و فاصله از دریاچه‌های آب شور از اهمیت بیشتری در رخداد شوری آب­های زیرزمینی برخوردار هستند. نتایج اعتبارسنجی مدل‌های دو متغیره مقدار مساحت زیر منحنی (ROC) را برای روش‌های نسبت فراوانی (923/0)، شاخص آماری (905/0) و وزن شاهد (908/0) برآورد نمود که گویای عملکرد بهتر روش نسبت فراوانی در مقایسه با دو روش دیگر می‌باشد. همچنین نتایج روش‌های چند متغیره بیانگر عملکرد بهتر روش جنگل تصادفی با مقادیر ضریب تطابق (91/0) و ضریب همبستگی (85/0) نسبت به روش الگوریتم طبقه‌بندی درخت تصمیم با ضریب تطابق (89/0) و ضریب همبستگی (82/0) بود. به طور کلی در هر تحقیقی کارایی مدل‌ها بستگی به انتخاب مناسب فاکتوردهای موثر در وقوع پدیده مورد بررسی، کیفیت داده‌های جمع‌آوری شده و کیفیت نقشه‌های مورد استفاده دارد. M3 ER -