RT - Journal Article T1 - Changes in chemical and biological characteristics of soil after fire in Zagros forests JF - drnl YR - 2021 JO - drnl VO - 2 IS - 4 UR - http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-197-fa.html SP - 68 EP - 79 K1 - Burn K1 - Canopy K1 - Microbial Respiration K1 - Microorganism K1 - Organic Carbon. AB - چکیده مبسوط مقدمه: آتش­ سوزی یک عامل اکولوژیک در جنگل به شمار می­رود که طی آن اکثر گیاهانی که در حال رویش هستند، آسیب می­بینند. آتش ­سوزی با سوزاندن پوشش گیاهی سطح خاک، می ­تواند موجب اثرات منفی و یا حتی مثبت بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و پوشش گیاهی خاک شود. با توجه به این‌که تاکنون بررسی­ های فراوانی در مورد اثر آتش ­سوزی­ های طبیعی بر ویژگی­های خاک و پوشش گیاهی انجام شده است، اما تحقیقات درباره تأثیر آتش در زمان­های مختلف فصل رویش و اثر آن ویژگی‌های خاک و گیاه در ایران و سایر نقاط جهان اندک است و منابع بسیار محدودی در این زمینه وجود دارد، لذا این پژوهش می‌تواند اطلاعات مناسبی در خصوص وضعیت خاک پس از آتش­ سوزی و نیز توان احیاء و بازسازی گونه­ های باارزش گیاهی و حفظ جنگل­های زاگرس در اختیار محققان قرار دهد. در این تحقیق اثر آتش ­سوزی در سه فصل بهار، پاییز و زمستان بر ویژگی­های شیمیایی و بیولوژیکی خاک، مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ ها: منطقه مورد مطالعه بخشی از جنگل­های زاگرس در استان کرمانشاه، شهرستان گهواره، منطقه لرینی بود. در این پژوهش در کنار جنگل­های سوخته یک منطقه شاهد نیز در نظر گرفته شد. بدین منظور نقاط مورد نظر (9 نقطه برای زیر تاج و 9 نقطه برای خارج تاج در هر دو منطقه شاهد و سوخته شده) با اندازه­ گیری به‌وسیله متر بر روی ترانسکت­ها (6 ترانسکت) مشخص شد و به‌صورت منظم و با فواصل زمانی مشخص (هر 2 ماه یک‌بار)، نمونه ­برداری از آن­ها صورت گرفت. فاصله نمونه­ ها از یکدیگر در هر ردیف 20 متر و فاصله ردیف­ ها از هم 50 متر بود به‌گونه‌ای که 3 ردیف در منطقه سوخته و 3 ردیف در منطقه شاهد مشخص شدند. ویژگی‌های خاک با روش‌های آزمایشگاهی مرسوم اندازه‌گیری شدند. یافته ­ها: نتایج بررسی­ های صورت گرفته نشان داد آتش ­سوزی که در منطقه مورد مطالعه (زیر تاج و بیرون از تاج درختان منطقه زاگرس) رخ داده است سطحی بوده و قادر به ایجاد تغییرات اندکی در فاکتورهای شیمیایی و بیولوژیکی خاک بود. تنها میزان تنفس خاک و فسفر قابل جذب در این آتش‌سوزی سطحی تحت تأثیر قرار گرفتند. میزان فسفر خاک یک‌روند افزایش داشته سپس به میزان اولیه خود در ماه اول نمونه‌برداری کاهش یافت. نتیجه­ گیری: با توجه به این که آتش‌سوزی در منطقه مورد مطالعه سطحی بوده و موجب ایجاد تغییرات اندکی در ویژگی­های خاک در تمام ماه­ های نمونه‌برداری شد. احتمالاً آتش‌سوزی‌های شدید توانایی ایجاد تغییرات گسترده در ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک را دارد و زمان نمونه‌برداری در ماه‌های مختلف تأثیر چندانی بر نتایج نداشته است. LA eng UL http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-197-fa.html M3 ER -