دوره 2، شماره 4 - ( پاییز و زمستان 1400 1400 )
جلد 2 شماره 4 صفحات 32-23 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Taghipour F, Emadi M, Qajar M, Danesh M. Investigating Soil Texture Affected by Land Use and Elevation in the East of Mazandaran Province. Degradation and Rehabilitation of Natural Land 2021; 2 (4) :23-32
URL: http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-193-fa.html
URL: http://drnl.sanru.ac.ir/article-1-193-fa.html
تقی پور فاطمه، عمادی سید مصطفی، قاجار سپانلو مهدی، دانش مجید. بررسی اثرات کاربری اراضی و ارتفاع بر تغییرات بافت خاک در شرق استان مازندران. تخریب و احیاء اراضی طبیعی. 1400; 2 (4) :23-32
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
چکیده: (973 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: برخی خصوصیات خاک دارای تغییر‌پذیری در بعد زمان و مکان می‌باشند. عوامل مختلفی که در طول زمان و مکان متغیرند، در فرآیند‌های تشکیل خاک دخیل بوده و تشکیل خصوصیات خاک تحت تاثیر آن‌ها می‌باشد. برای بررسی خصوصیاتی همچون بافت خاک در مقیاس بزرگ، استفاده از روشهای زمین آمار، که میتوانند با پیشبینی خصوصیات خاک موجب کاهش در هزینه و وقت شوند، توصیه میگردد. برای تخمین نقاط در محل نمونه‌برداری نشده، در این مطالعه از روشهای مختلف زمین آمار شامل کریجینگ، کو-کریجینگ و وزندهی فاصله معکوس و همچنین روش شبکه عصبی مصنوعی برای بررسی تغییر پذیری مکانی بافت خاک تحت تاثیر کاربری اراضی و ارتفاع استفاده گردید.
مواد و روش ها: نمونه‌های خاک به صورت تصادفی مرکب به تعداد 249 نقطه از عمق 15-0 سانتی‌متر شرق استان مازندران تهیه گردید. برای آزمون نرمال‌سازی داده‌ها از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف در محیط نرم‌افزاری SPSS 28 و Develve 4 استفاده شد. با محاسبۀ خطای میانگین (ME) و باقیمانده میانگین مجذور خطا( RMSE ) بهترین روش انتخاب گردید. داده‌های هر پارامتر ابتدا با استفاده از روش تبدیل لگاریتمی و سپس با استفاده از روش باکس-کاکس نرمال، و واریوگرام پارامترها ترسیم گردید. بهترین مدل برای مقادیر شن، رس و سیلت، مدل نمایی انتخاب گردید.
یافته ها: اگرچه بین مقادیر درصد رس در کاربریهای مختلف تفاوت معنیدار وجود نداشت، بین مقادیر درصد شن و سیلت تفاوت معنیدار وجود داشت،
بهگونه ای که بیشترین درصد شن به ترتیب در کاربریهای مرتع، جنگل، زراعی، بایر و باغ بوده، و بیشترین درصد سیلت به ترتیب در کاربریهای باغ، زراعی، جنگل، بایر و مرتع یافت گردید. علاوه بر کاربریهای متنوع اراضی، ارتفاع ( 20- متر الی بیش از 500 متر) نیز بهصورت معنیدار بر بافت خاک مؤثر بوده است.
نتیجه گیری: طبق نتایج، روش شبکۀ عصبی مصنوعی نسبت به روشهای زمینآمار کریجینگ، کو-کریجینگ و روش وزندهی فاصلۀ معکوس در تخمین بافت خاک، مناسبتر عمل کرده است. پیشنهاد میگردد: 1) این مطالعات در سایر نقاط استان نیز انجام شود، 2) از سایر روشهای هوش مصنوعی (AIM) نیز برای پهنه بندی خصوصیات خاک استفاده شود، 3) از نمونه‌برداری منظم در این گونه مطالعات در صورت امکان استفاده شود، 4) از نقشه‌های به دست آمده بهعنوان پایه‌ای برای تغییرات بافت خاک در استان استفاده گردد.
مقدمه و هدف: برخی خصوصیات خاک دارای تغییر‌پذیری در بعد زمان و مکان می‌باشند. عوامل مختلفی که در طول زمان و مکان متغیرند، در فرآیند‌های تشکیل خاک دخیل بوده و تشکیل خصوصیات خاک تحت تاثیر آن‌ها می‌باشد. برای بررسی خصوصیاتی همچون بافت خاک در مقیاس بزرگ، استفاده از روشهای زمین آمار، که میتوانند با پیشبینی خصوصیات خاک موجب کاهش در هزینه و وقت شوند، توصیه میگردد. برای تخمین نقاط در محل نمونه‌برداری نشده، در این مطالعه از روشهای مختلف زمین آمار شامل کریجینگ، کو-کریجینگ و وزندهی فاصله معکوس و همچنین روش شبکه عصبی مصنوعی برای بررسی تغییر پذیری مکانی بافت خاک تحت تاثیر کاربری اراضی و ارتفاع استفاده گردید.
مواد و روش ها: نمونه‌های خاک به صورت تصادفی مرکب به تعداد 249 نقطه از عمق 15-0 سانتی‌متر شرق استان مازندران تهیه گردید. برای آزمون نرمال‌سازی داده‌ها از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف در محیط نرم‌افزاری SPSS 28 و Develve 4 استفاده شد. با محاسبۀ خطای میانگین (ME) و باقیمانده میانگین مجذور خطا( RMSE ) بهترین روش انتخاب گردید. داده‌های هر پارامتر ابتدا با استفاده از روش تبدیل لگاریتمی و سپس با استفاده از روش باکس-کاکس نرمال، و واریوگرام پارامترها ترسیم گردید. بهترین مدل برای مقادیر شن، رس و سیلت، مدل نمایی انتخاب گردید.
یافته ها: اگرچه بین مقادیر درصد رس در کاربریهای مختلف تفاوت معنیدار وجود نداشت، بین مقادیر درصد شن و سیلت تفاوت معنیدار وجود داشت،
بهگونه ای که بیشترین درصد شن به ترتیب در کاربریهای مرتع، جنگل، زراعی، بایر و باغ بوده، و بیشترین درصد سیلت به ترتیب در کاربریهای باغ، زراعی، جنگل، بایر و مرتع یافت گردید. علاوه بر کاربریهای متنوع اراضی، ارتفاع ( 20- متر الی بیش از 500 متر) نیز بهصورت معنیدار بر بافت خاک مؤثر بوده است.
نتیجه گیری: طبق نتایج، روش شبکۀ عصبی مصنوعی نسبت به روشهای زمینآمار کریجینگ، کو-کریجینگ و روش وزندهی فاصلۀ معکوس در تخمین بافت خاک، مناسبتر عمل کرده است. پیشنهاد میگردد: 1) این مطالعات در سایر نقاط استان نیز انجام شود، 2) از سایر روشهای هوش مصنوعی (AIM) نیز برای پهنه بندی خصوصیات خاک استفاده شود، 3) از نمونه‌برداری منظم در این گونه مطالعات در صورت امکان استفاده شود، 4) از نقشه‌های به دست آمده بهعنوان پایه‌ای برای تغییرات بافت خاک در استان استفاده گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جنبه های اقتصادی و اجتماعی تخریب و احیاء اراضی طبیعی
دریافت: 1401/3/1 | پذیرش: 1401/5/10 | انتشار: 1401/9/1
دریافت: 1401/3/1 | پذیرش: 1401/5/10 | انتشار: 1401/9/1
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
